Jimnastik Kuralları Nelerdir?

Jimnastik, çocukluk çağından itibaren başlanan ve belli bir yaşa kadar yapılabilecek bir spor dalıdır. Vücudun esnekliğinin korunması için jimnastik sporuyla uğraşanların antrenmanlarına düzenli olarak devam etmesi önemlidir. Ayrıca jimnastik yarışmaları da bu sporun ülke içerisinde yaygınlaşmasında ve profesyonel sporcular yetiştirilmesinde önemli bir rol oynar. Yarışmalar sırasında belli jimnastik kuralları uygulanır. Bu kurallar jimnastik türünün özelliklerine göre değişiklik gösterir. Çocuk jimnastik kursu ve yetişkin jimnastik eğitimlerinde kurallar belirli çerçevede anlatılmaya başlanır.

Uluslararası Jimnastik Federasyonu tarafından tanınan sekiz farklı jimnastik türü vardır. Herkes için jimnastik bu jimnastik türlerinden biridir. Erkekler ve kadınlar için jimnastik de bu sekiz farklı jimnastik türü arasında yer alır. Ayrıca trambolin jimnastik, yuvarlanma, akrobatik, aerobik jimnastik ve parkour gibi farklı türler de federasyon tarafından tanınır. Bunların yanı sıra Uluslararası Jimnastik Federasyonu tarafından tanınmayan tekerlek ve estetik grup jimnastiği gibi farklı türler de vardır. Genel olarak jimnastiği temel, ritmik, artistik ve aletli olarak da sınıflandırmak mümkündür.

Temel Jimnastik Kuralları

Jimnastiğin faydalarını fark eden pek çok ebeveyn çocuklarına jimnastik eğitimi veren kurslara yönlendirir. Bu kurslarda ilk başta temel jimnastik hareketlerini öğrenen çocuklar ardından belli kurallar dahilinde hareketleri sergiler. Temel jimnastik kuralları şu şekildedir:

• Sporcular yer hareketlerini ya da farklı hareketleri yapmadan önce yeteri kadar ısınmalıdır. Isınma hareketleri profesyonel bir eğitmenin yönlendirmesiyle yapılmalıdır.
• Jimnastik kuralları arasında dengenin verimli bir şekilde korunması da yer alır. Dengenizi korumaya özen göstermelisiniz. Hareketlerin güvenli bir ortamda ve doğru ekipmanlarla yapılması dengenin korunmasına yardımcı olur.
• Genel jimnastik çalışmaları sırasında kontrollü düşmek de önemlidir. Kendinizi kontrollü bir şekilde yere bıraktığınızda sakatlanma riskini ciddi anlamda azaltabilirsiniz.
• Aletli jimnastik kuralları kapsamında tüm aletlerin sağlamlığından emin olmalısınız. Aletlerde bir arıza varsa vakit kaybetmeden giderilmelidir. Paralel barlardan jimnastik minderine kadar her aletin mevcut durumunu kontrol etmelisiniz.
• Jimnastik kuralları arasında doğru nefes kontrolü de yer alır. Aynı zamanda davranışlar da jimnastik sporunda önem kazanır. Sporcular antrenörlerine ve diğer sporculara saygılı davranmalıdır.
• Hijyene azami seviyede dikkat etmek de önemli jimnastik kuralları arasında yer alır.
• Sporcular jimnastik çalışmaları sırasında kademe kademe ilerlemeli ve kendi seviyelerini aşan hareketler yapmaktan kaçınmalıdır.

Jimnastikte Puanlama Nasıl Olur?

Jimnastik yarışmalarında sporcuların performansları zorluk ve yürütme puanına göre ölçülür. Hareketin teknik detayları incelenerek zorluk puanı belirlenir. Yürütme puanındaysa hareketin ne kadar düzgün olduğuna, sporcunun dengesine ve estetiğine göre karar verilir. Jimnastik kurallarına göre düşme ve hatalı iniş hâlinde puan kesintisi yapılır. Ayrıca sporcunun eksik dönüş yapması ya da denge kaybı problemi yaşaması durumunda da puan düşürülür.

Jimnastikte Kıyafet Kuralları

Jimnastikte belli kıyafet kurallarına uyulmalıdır. Erkekler jimnastik esnasında mayo ve uzun tayt kullanırken kadınlar uzun ya da kısa kollu mayo giyer. Kıyafetin uygun olmaması durumunda da ceza, puan kesintisi söz konusu olur.

Ritmik Jimnastik Kuralları

Ritmik jimnastik kadınlar tarafından müzik ve dans eşliğinde yapılan bir jimnastik türüdür. Ritmik jimnastiğin bale hareketleri içerdiğini de söyleyebiliriz. Bu spor dalının icrası sırasında sporcular ip, kurdele ve çember gibi farklı ekipmanlar da kullanır. Son derece estetik bir spor dalı olan ritmik jimnastiğin kendine özgü kuralları vardır. “Ritmik jimnastik kuralları nelerdir?” sorusunun yanıtını şöyle verebiliriz:

• Bireysel olarak yarışmalara katılmak mümkündür. Aynı zamanda 5 kişilik ekip hâlinde de ritmik jimnastik müsabakalarına katılabilirsiniz.
• Bireysel yarışmalarda 1 dakika 30 saniyelik performans sergilenir. Grup serilerindeyse 2 dakika 30 saniyelik performanslar sunulur.
• Koreografilerde kullanılan müzikler de önemlidir. Müziğin ritminin hareketlerle uyuşmasına dikkat ederek iyi bir gösteri sergilenmelidir.
• Ritmik jimnastik performansları sırasında denge, sıçrama ve dönüş hareketleri yapılır. Ayrıca aletlerle de yapılan birtakım hareketler vardır.
• Kurdeleyle yapılan gösterilerde kurdelenin düğüm olması, düşmesi gibi durumlar jimnastik kuralları gereği puan kesintisine yol açar. Ayrıca jimnastikçilerin kurdeleyle yapacakları hareketler sırasında bileklerinin sürekli hareket hâlinde olması da önemlidir.
• Jimnastik kuralları kapsamında kullanılan çemberler havaya atılıp tutulabilir, vücudun üzerinde yuvarlanması için kullanılabilir. Çemberin elde, belde ya da ayakta döndürülmesi de mümkündür. Çemberin düşmesi durumunda puan kesintisi olur.
• Bireysel ritmik jimnastik performanslarında her bir ekipmanla sergilenen performans süresi 75 ila 90 saniyedir. Performanslar 4 bölüm hâlinde sergilenebilir.

Artistik Jimnastik Kuralları

Artistik jimnastiğin hem aletlerle hem zemin üzerinde yapılan teknik hareketlerden oluştuğunu söyleyebiliriz. Olimpiyatlarda en fazla ilgi gören spor dallarından biri olan artistik jimnastik belli kurallar kapsamında uygulanır.

Artistik jimnastik kuralları arasında yer aletleriyle alakalı olanlar vardır. Bunlardan biri yer aletindeki hareketlerin belli bir uyum içerisinde yapılmasıdır. Ayrıca yer aletlerinde standart bir ölçü vardır. Yer aletinde halı gibi malzemelerle kaplı alan ve emniyet alanı bulunur. Bu alanın toplam genişliği 14×14 metredir. Sporcular bu alanın 12×12 metrelik kısmında hareketlerini sergilemelidir. Yarışmalar sırasında belirlenen alanın dışına çıkılması hâlinde sporculara puan kesintisi uygulanır.

Jimnastik kuralları kapsamında erkek serilerinin süresi 50-70 saniyedir. Kadınlar için belirlenen süre 70-90 saniye arasındadır. Ayrıca kadınların yer aleti hareketlerinde müzik ve dans da yer alır.

Artistik jimnastik yarışmaları sırasında estetik ve uygulamada yapılan hatalar nedeniyle puan kesintileri söz konusu olabilir. Teknik ve kompozisyon hataları da puan kesintisine yol açan durumlar arasındadır. Jimnastik esnasında aletten düşme gibi bir durum yaşanırsa sporcunun 30 saniye içerisinde yeniden seriye başlaması gerekir. Bu kurallar Olimpiyatlar kapsamında geçerlidir. Farklı organizasyonlarda farklı jimnastik kuralları geçerli olabilir.

Jimnastik Aletlerine Göre Belirlenen Kurallar

Jimnastik için kullanılan aletlerde erkeklere ve kadınlara göre farklı fiyatlar söz konusudur. Örneğin denge tahtasında takla, salto ve dönüş gibi farklı hareketlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Denge tahtasından düşen sporcudan puan kesintisi yapılır. Asimetrik paralel bar üzerinde akrobatik geçişler yapan kadın sporcular hareketlerinde belli bir uyumu yakalamalıdır. Jimnastik kuralları kapsamında atlama masasına sporcular koşarak gelir ve sıçrama yaparak hareketi sürdürür. Bu harekette kontrollü bir iniş sağlanmalıdır. Ayrıca teknik düzgünlüğe de önem verilmelidir.

Erkek sporcular halka hareketlerini yaparken ellerinin titrememesi önemlidir. Bunun yanı sıra duruşların sabit olmasına da sporcunun özen göstermesi gerekir. Paralel barda erkekler geçiş hareketlerini farklı yüksekliklerde yapar. Kulplu beygir ile yapılan hareketler esnasında akıcı dönüşler olmalıdır. Tüm hareketlerde akıcılığa, düzgün inişe dikkat edildiği takdirde puan kesintisi olmadan yarışmalar tamamlanabilir.

Jimnastik aletlerinin ebatlarına ilişkin belli kurallar da vardır. Bu kurallardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Jimnastik kuralları kapsamında erkeklerin yarıştığı alet sayısı altıdır. Kadınlar yarışmalar sırasında beş alette performanslarını sergiler. Örneğin kadınların kullandığı aletler arasında atlama beygiri, kız paraleli, denge aleti, yer aleti ve asimetrik paralel bulunur.
• Atlama beygiri erkeklerde 1,35 metre yükseklikte olmalıdır. Bu aletin uzunluğuysa 1,60 metre olmalıdır.
• Erkekler için kullanılan paralel barların yüksekliği 1.75 metredir. Bunun yanı sıra kadınlar için farklı bir paralel bar yüksekliği söz konusudur. Kadınlar için kullanılan paralel barların yerden yüksekliği 2,40 metre olarak uygulanmaktadır.
• Kulplu beygirler erkeklerde 41-44 cm mesafelerde olacak şekilde ayarlanır. Bu aletlerin yerden yüksekliğinde de belli standartlar söz konusudur. Güncel yarışmalarda uygulanan yerden yükseklik ölçüsü 1,22 metredir.
• Erkeklerin kullandığı halkalar yerden 2,55 metre yüksekliğe asılıdır. Halkaların çapıysa 13 cm ebatlarındadır.
• Barfiks aleti yerden 2,55 metre yükseklikte yer alırken bar uzunluğu 2,40 metre kadardır.
• Kadınların kullandığı denge aleti 1,10 metre yüksekliktedir. Yarışmalar sırasında zorlu hareketlere sahne olan denge aletinin aletin uzunluğu 5 metreyken genişliği de 10 cm’dir.